Swaddekuier 2019 heeft als thema “de biodiversiteit van de Noordelijke Friese Wouden.”. Dat voor dit thema gekozen is in 2019 is geen toeval. Het coulisselandschap van elzensingels en dykswâlen bewaart misschien wel de beste geheimen van Fryslân. De inwoners van het gebied kunnen dit bevestigen en de gasten die jaarlijks naar het gebied komen, beleven het.
De bijzondere waarden van de biodiversiteit zijn vastgesteld bij onderzoeken die de vereniging voor agrarisch natuur en landschapsbeheer de Noardlike Fryske Wâlden heeft laten uitvoeren. Als een zeer bijzonder resultaat van de onderzoeken werden in het gebied zes soorten vleermuizen vastgesteld die graag jagen in de luwte van de lijnvormige landschaps elementen in het gebied. Soorten die variëren van de gewone dwergvleermuis tot de zeer zeldzame tweekleurige veermuis.
Common Redstart (Phoenicurus phoenicurus) portrait (Foto’s van Marcel van Kammen)
Het zijn niet alleen de vleermuizen die bijzonder zijn in dit prachtige landschap. In de houtwallen broeden ieder jaar bijzondere vogels. De gekraagde roodstaart is één van de meest bijzondere broedvogels, maar ook de grasmus, de braamsluiper, de tuinvogel en de spotvogel broeden graag in de door houtwallen omzoomde velden. Onderzoek heeft uitgewezen dat ze vijf keer meer in dit bijzondere landschap voorkomen dan elders in Nederland.
Landschapsonderhoud door de boeren in het gebied heeft er toe geleid dat de biodiversiteit in het hele gebied, nieuwe soorten dieren en planten heeft aangetoond. De dijkswallen met een ondergrond van brandnetels en bramenstruiken zijn een uitnodiging voor nieuwe gasten. Zo is bijvoorbeeld de grauwe klauwier, die op de rode lijst staat en tot voor kort nog alleen in zuidoost Drenthe voorkwam, ook al weer een aantal jaren een trouwe gast is dit landschap. De spotvogel die landelijk de laatste jaren in aantallen afnam, is in het wouden gebied met de factor vijf toegenomen.
Wie er de tijd voor neemt om het landschap in al zijn verscheidenheid te ervaren komt al snel tot de ontdekking dat het gebied ook een groot aantal bijzondere planten, varens en mossen rijk is. Dicht havikskruid en het zeldzame appelmos voelen zich thuis op de dijkswallen en op de schaduwrijke delen van de dijkswallen vind je hier nog de zeldzame dubbelloof.
Het gebied is zeer rijk aan vlindersoorten. Zo werden bij een onderzoek in het gebied maar liefst 437 verschillende soorten nachtvlinders geteld. En als je nog even dieper in de materie duikt dan blijkt dat in het gebied een grote verscheidenheid van libellen, vlinders, kevers muggen vliegen, bijen en mieren huist. De distelvlinder is onder anderen één van de mooie vlinders die zich hier thuis voelt. Een biodiversiteit in de Noordelijke Fryske Wâlden die zeer bijzonder en uniek is in Nederland.
Het zijn de boeren in het gebied die zorgen voor onderhoud van de lijnvormge beplantingen in de elzensingels en op de dijkswallen. Zij zijn verantwoordelijk voor de biodiversiteit in het gebied en maken afspraken over de biodiversiteits doelstellingen in het gebied. Al die beheerders voelen zich verantwoordelijk en maken daarover jaarlijks concrete plannen over het behoud van de biodiversiteit in de Friese wouden. Misschien het best bewaarde geheim. De biodiversiteit van de Friese wouden. De moeite waard om dit geheim te ontdekken.
Het ontdekken van de biodiversiteit door alle wandelaars die in 2019 meewandelen wordt en ludieke opdracht. Wandelaars worden uitgenodigd om onderweg foto,s te nemen van dieren, vogels, vlinders en insecten, planten en omen en die te verzenden naar de start en finishlocatie waar ze vervolgens op grote schermen worden geprojecteerd.
Project Biodiversiteit is mee mogelijk gemaakt door subsidie uit het Iepen Mienskipsfûns van de provincie Fryslân.